Jan Koevoets, de tachtig gepasseerd, is als coördinator van de werkgroep weidevogels, ruim 20 jaar bezig met het vinden van eieren van, jawel, weidevogels. Na een arbeidzaam leven als inkoopmanager bij Flowservice was het niet moeilijk om invulling te vinden voor de verkregen vrije tijd. ‘Geen baas, geen stress, maar op zoek naar kieviten, wulpen, grutto’s en scholeksters; dat wilde ik.’ En zo doet Jan het nu ruim 20 jaar. Hij rapporteert aan Jan Kiewit van de Agrarische Natuurwerkgroep Rucphen. Het coördinatorschap is een beetje tegen wil en dank. Liever is hij buiten dan binnen achter een bureau.
Op dit moment telt de weidevogelwerkgroep twee mensen. Naast Jan is ook Frido Dirne sinds 2021 actief lid. Frido brengt digitale handigheid mee. En dat is prettig, vindt Jan. Via een app meldt Frido de bevindingen direct aan Brabants Landschap. Het scheelt rapporteren en de informatie is direct bij de betrokken organisatie.
Samen gaan ze op pad naar de bekende plekken in de gemeente Etten-Leur. Helaas zag Jan de populaties sterk afnemen in de afgelopen 20 jaar. Van 20 kievitnestjes per uur naar 20 nestjes in het hele gebied over een periode van 3 maanden. ‘Juist de kieviten hebben het moeilijk. In tegenstelling tot de Wulp en de Scholekster, moeten de jongen van een kievit al direct bij geboorte voor zichzelf zorgen’, weet Jan.
‘In de weilanden van nu is er te weinig voedsel te vinden. Kieviten vinden hun voedsel voornamelijk in vochtige graslanden.
Er staan geen plassen meer op de weilanden omdat bijna alle landerijen gedraineerd zijn en het water uit de drainageslangen (80 cm onder maaioppervlak) via brede sloten in een hoog tempo wordt afgevoerd. Dit komt weer omdat het Waterschap het grondwaterpeil heeft verlaagd. Plassen zijn essentieel voor weidevogels. Daarnaast is het te druk, omdat de boer het gras maait in het broedseizoen, waarbij nestelende vogels in het gedrang komen. Zo injecteert de boer regelmatig mest in de grond. Door de wijze van grondgebruik en het gebruik van zwaardere landbouwmachines is het bodemleven nagenoeg verdwenen en daarmee ook het voedsel van de kieviten. Scholeksters bijvoorbeeld, voeden hun jongen zelf. Zij kunnen het voedsel van een andere locatie halen en lijken zich beter aan te passen aan de veranderende omstandigheden. Je ziet ze soms zelfs langs de kant van drukke wegen. Samengevat kun je zeggen: het is eigenlijk simpelweg te vol in Nederland. Er zijn te veel mensen, dieren en gebouwen.’
Zijn er lichtpuntjes voor de weidevogels? De redactie zocht het uit en het blijkt dat de zorg van Jan wordt gesteund.
- De grutto geniet nu net als andere weidevogels een brede maatschappelijke en politieke belangstelling.
Denk aan het jaar van de Grutto in 2014.
- Het blijkt dat het aanleggen van plasdrassen, hoogpeilen (verhogen grondwaterstand) en natuurvriendelijke oevers belangrijk zijn. ‘Nat’ is het toverwoord. Wat betekent de term plas-dras? “Een effectieve plas dras bestaat uit een (gegraven) laagte die tenminste een halve hectare groot is. De taluds zijn erg belangrijk. Die moeten heel langzaam oplopen om droogvallende, slikrijke oevers op te leveren die van levensbelang zijn voor opgroeiende kuikens.”, aldus boer-en-vogels.nl
In gebieden waar plas-drassen worden gerealiseerd, gaat het bergopwaarts met de weidevogels!
Ook de openheid in de gebieden herstellen, door het verwijderen van voor weidevogels storende beplanting, is noodzakelijk.
- Met de aanleg van het nieuwe natuurgebied NoordRand Midden worden ook verschillende natte gebieden ontwikkeld. IVN Dintel- en Marklanden denkt ook mee en heeft verschillende voorstellen gedaan. Zo ook om in bepaalde gebieden geen bomen te planten én om bepaalde wandelwegen te schrappen zodat de weidevogels minder verstoord worden. Het is nu nog wachten op het definitieve ontwerp.
Mariëtte
voorzitter